Jest to wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem, którego oryginał obecnie znajduje się w Muzeum Ikony Wołyńskiej w Łucku na Ukrainie.
Chełmska Ikona Matki Bożej była jedną z najbardziej czczonych ikon na zachodnich obszarach metropolii kijowskiej. Szczególnego kultu zaznała na Chełmszczyźnie oraz w sąsiednich regionach - na Podlasiu i Wołyniu. Przez stulecia znajdowała się w głównej świątyni regionu - soborze katedralnym pw. Narodzenia Bogarodzicy na Górze Chełmskiej.
Datowana jest na okres pomiędzy XI a XIII wiekiem i pochodzi ze szkoły bizantyńskiej. Napisana została na trzech cyprysowych deskach różnej wielkości. Na rękach Bogarodzicy umieszczone były (zachowały się częściowo) bizantyńskie ozdoby z emalii z motywem roślinnym, datowane na XI-XII w.
Ukryta podczas działań wojennych i bolszewickiego terroru. Uważana za zaginioną. W niepodległej Ukrainie w 1996 przekazana przez osoby ukrywające do konserwacji w muzeum w Łucku. Opinia publiczna o odnalezieniu ikony została poinformowana w roku 2000.
Wtedy pojawiły się oczywiście wątpliwości co do jej autentyczności. Ikonę poddano specjalistycznym badaniom i ekspertyzom wybitnych ukraińskich specjalistów z zakresu historii sztuki. W ich opinii w chwili obecnej wszystkie dane wskazują na to, iż rzeczywiście odnalazła się oryginalna Chełmska Ikona Matki Bożej.
**********
